Το Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων γυρίζει τον χρόνο πίσω και θα σας παρουσιάσει τα πρωταθλήματα! Αρχής γενομένης από το πρώτο πρωτάθλημα Α Εθνικής! Την περίοδο 1959-60 ξεκίνησε η πρώτη ενιαία διοργάνωση με την μορφή ενός πρωταθλήματος. Μέχρι τότε ο πρωταθλητής Ελλάδας έβγαινε με τη διαδικασία της τελικής φάσης. Δηλαδή οι ομάδες αγωνιζόντουσαν στα τοπικά πρωταθλήματα των Ενώσεών τους και έπαιρναν το εισιτήριο για την τελική φάση. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, καθώς και η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού πίεζαν για ένα ενιαίο πρωτάθλημα, αλλά υπήρχαν πολλές αντιδράσεις.
Αφενός οι μικρές ομάδες ήταν από την αρχή θετικές, καθώς θα αυξανόταν η πώληση των εισιτηρίων, αντίθετα οι μεγάλες προτιμούσαν να μην απομακρυνθούν από την έδρα τους, καθώς τα γήπεδα θα ήταν πιο γεμάτα και σαφώς δεν θα είχαν τα έξοδα μετακίνησης.
Οπως κάθε αρχή έτσι και στο πρωτάθλημα της Α Εθνικής τα πράγματα δεν κύλησαν όλα ρόδινα. Η χρυσή τομή για την άρση κωλυμάτων και αντιρρήσεων από την πλευρά των ισχυρών ομάδων βρέθηκε: Θα πλήρωναν οι ομάδες τα έξοδά τους, με αντάλλαγμα τη μείωση σε 20% του φόρου στο εισιτήριο και σε 10% της παρακράτησης υπέρ της ΕΠΟ, η οποία με το 2% των εσόδων του ΟΠΑΠ θα κάλυπτε το διαιτητικό κόστος, την οποιαδήποτε ζημιά προέκυπτε στους γηπεδούχους από αγώνες με χαμηλή προσέλευση θεατών, όπως και τη χρηματοδότηση των ΕΠΣ (που εξ αρχής ήταν και ο μεγάλος χαμένος της αναδιάρθρωσης).
Οι ομάδες που αγωνίστηκαν στην Α' Εθνική
Το Σάββατο 10 Οκτωβρίου 1959 στη Γενική Συνέλευση της ΕΠΟ, δηλαδή με συμμετοχή όλων των μελών της Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων και παρουσία της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού και εκπροσώπων της κυβέρνησης Καραμανλή, έγινε πραγματικότητα η Α' εθνική Κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Η 1η αγωνιστική ορίστηκε για έπειτα από 15 ημέρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τελική απόφαση βγήκε μετά από συζητήσεις 4 μηνών!
Παρά το γεγονός ότι είχε αποφασιστεί να συμμετέχουν αρχικά 18 ομάδες τελικά αποφασίστηκε να πάρουν μέρος 16! Πιο συγκεκριμένα
Oι 4 πρώτες στο πρωτάθλημα της ΕΠΣ Αθηνών: Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, ΑΕΚ και Απόλλων Αθ.
Oι 4 πρώτες στο πρωτάθλημα της ΕΠΣ Πειραιώς: Ολυμπιακός, Εθνικός, ΑΕ Νικαίας και Προοδευτική.
Oι 4 πρώτες στο πρωτάθλημα της ΕΠΣ Μακεδονίας (Θεσσαλονίκης): Άρης, ΠΑΟΚ, Απόλλων Θ. και Ηρακλής.
Oι 3 πρώτες στον όμιλο Βορρά του Περιφερειακού Πρωταθλήματος: Δόξα Δράμας, Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης και Ασπίς Ξάνθης.
Oι πρώτες στους 2 υπο-ομίλους Νότου του Περιφερειακού Πρωταθλήματος: Παγκορινθιακός και Παναιγιάλειος
Και Ολυμπιακός Χαλκίδας που νίκησε τον ΟΦΗ σε αγώνα μπαράζ
Η πρώτη σέντρα
Το ιστορικό πρώτο παιχνίδι της Α Εθνικής έγινε ανάμεσα στην Προοδευτική και τον Απόλλων Θεσσαλονίκης. Ο αγώνας διεξήχθη στις 25 Οκτωβρίου 2959 και ξεκίνησε στις 10.00 με τους «βυσσινί» να παίρνουν τη νίκη με 1-0. Ο Μυτώσης στο 69' πέτυχε το μοναδικό τέρμα της αναμέτρησης και το πρώτο γκολ στην κατηγορία. Συνολικά σημειώθηκαν 18 τέρματα με τον Πανιώνιο να πετυχαίνει την πιο ευρεία νίκη, καθώς επικράτησε με 3-0 του ΑΕ Νικαίας.
Οι ιστορικές πρωτιές
Όπως είναι φυσικό, τις δύο πρώτες αγωνιστικές σημειώθηκαν οι εξής πρωτιές στην ιστορία της ποδοσφαιρικής Α' Εθνικής:
Tο πρώτο τέρμα πέτυχε ο Νίκος Μυτώσης με σουτ εις βάρος του τερματοφύλακα Παράσχου Αυγητίδη στο 67' της εναρκτήριας αναμέτρησης (άρα γύρω στις 11:30 το πρωί). Εφόσον και η συγκεκριμένη άρχιζε στις 3:15, τότε πρώτο θα θεωρούταν εκείνο στο 3ο μόλις λεπτό του Εθνικός-ΑΕΚ 0-1 (δηλαδή επίσης στο Καραϊσκάκη), ένα τέρμα που οι μαρτυρίες διίστανται κατά πόσον πρέπει να χρεωθεί στο σουτ του βετεράνου Γιάννη Κανάκη ή την κόντρα στον Αλέκο Κοζομπόλη, η οποία και ξεγέλασε το Στράτο Μακρυωνίτη.
Tο πρώτο τέρμα με κεφαλιά πέτυχε ο Λέανδρος Συμεωνίδης στο 31' του ΠΑΟΚ-Μ. Αλέξανδρος 3-2 της πρεμιέρας, ισοφαρίζο
ντας το προβάδισμα των φιλοξενούμενων με το Βαγγέλη Καραφουλίδη και το πρώτο απευθείας σουτ-φάουλ
Tο πρώτο πέναλτι καταλογίστηκε από το διεθνή διαιτητή Αλέκο Μοναστηριώτη (Πειραιώς) στο 57' του Μ. Αλέξανδρος-Πανιώνιος 1-4 της 2ης αγωνιστικής (1 Νοεμβρίου 1959), για μαρκάρισμα "2 σε 1". Το κέρδισε και το εκτέλεσε εύστοχα ο Μιχάλης Αμανατίδης των γηπεδούχων απέναντι στον Κώστα Βαλλιάνο.
Mε τη συμπλήρωση ακριβώς μίας ώρας αγώνων στην πρεμιέρα, ο Ι. Πασχαλίδης του Άρη είχε ήδη σημειώσει 2 τέρματα και μετά από ένα τέταρτο πέτυχε το ίδιο ο Θανάσης Σαραβάκος του Πανιωνίου.
Τα γήπεδα
Σε 12 γήπεδα διεξήχθησαν οι 244 αναμετρήσεις Πιο συγκεκριμένα:
- 61 στο στάδιο Καραϊσκάκη, έδρα Ολυμπιακού, Προοδευτικής, Εθνικού και ΑΕ Νικαίας (επίσης το μπαράζ τίτλου και το Απόλλων Αθ.-ΟΣΦΠ!)
- 32 στο γήπεδο Χαριλάου, έδρα Άρη και Ηρακλή (επίσης το Απόλλων Θ.-Ολυμπιακός και το μπαράζ Άρης-ΠΑΟΚ)
- 29 στο στάδιο Τούμπας, έδρα ΠΑΟΚ και Απόλλωνα Θ. (εκτός του αγώνα με τον Ολυμπιακό, λόγω ταυτόχρονης τέλεσης του ΠΑΟΚ-Ηρακλής)
- 28 στο γήπεδο Λ. Αλεξάνδρας, έδρα ΠΑΟ και Απόλλωνα Αθ. σε 10 αγώνες (επίσης Προοδευτική-ΠΑΟ και δύο τιμωρίες του Πανιωνίου, η μία με ΠΑΟ!!!)
- 18 στο στάδιο Νέας Φιλαδέλφειας, έδρα ΑΕΚ και Απόλλωνα Αθ. σε 2 αγώνες (επίσης το μπαράζ Παναιγιάλειος-Παγκορινθιακός)
- 15 στο στάδιο Νέας Σμύρνης, έδρα Πανιωνίου και Απόλλωνα Αθ. σε 2 αγώνες
- 15 στο γήπεδο Δόξας Δράμας, έδρα της δραμινής ομάδας
- 15 στο Δημοτικό στάδιο Αιγίου (τότε Εθνικό), έδρα Παναιγιάλειου
- 15 στο γήπεδο του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Νεοσυλλέκτων Κορίνθου (ΚΕΝ Κορίνθου), έδρα Παγκορινθιακού
- 12 σε γήπεδο της Κατερίνης, έδρα Μ. Αλεξάνδρου
- 3 στο Δημοτικό στάδιο Βέροιας (τότε Εθνικό), λόγω τιμωρίας του προηγούμενου
- 1 στο γήπεδο Βόλου (το μπαράζ Ηρακλής-Προοδευτική).
Ο πίνακας των σκόρερ
Ο μεγάλος Κώστας Νεστορίδης βγήκε πρώτος σκόρερ στο πρωτάθλημα. Ο ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ σημείωσε 33 τέρματα, τρία εκ των οποίων με πέναλτι. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε ο Γιώργος Καμάρας (Απόλλων Αθηνών) με 19 γκολ και ακολούθησαν οι Παύλος Γρηγοριάδης (Δόξα Δράμας και Ηλίας Υφαντής (ολυμπιακός) με 15.
Ο πρωταθλητής Ελλάδας
Το 1ο πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής κατέκτησε ο Παναθηναϊκός, ισοβαθμώντας στους 79 βαθμούς με την ΑΕΚ, επικράτησε 2-1 στο μεταξύ τους αγώνα κατάταξης ή μπαράζ, μία αναμέτρηση όπου δεν χρειαζόταν παρά το ισόπαλο αποτέλεσμα στο ουδέτερο στάδιο Καραϊσκάκης.
Ο αγώνας μπαράζ έγινε στις 31 Ιουλίου 1960, διαιτητής της αναμέτρησης ήταν ο Ντανιέλ Μελέ (Ελβετία). Η «Ενωση» προηγήθηκε στο 14' με τον Αμπος, αλλά οι «πράσινοι» γύρισαν το ματς με τα τέρματα των Πανάκη (35') και Παπαεμμανουήλ (14')
Οι συνθέσεις των ομάδων
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ: Μιχάλης Βουτσαράς, Νίκος Τζουνάκος, Γιώργος Ανδρέου, Κώστας Λινοξυλάκης, Γιάννης Νεμπίδης, Σωτήρης Αγγελόπουλος, Δημήτρης Θεοφάνης, Ανδρέας Παπαεμμανουήλ, Μίμης Μπενάρδος, Μίμης Δομάζος, Βαγγέλης Πανάκης
ΑΕΚ: Σωτήρης Φακής, 2 Δημήτρης Αναστασιάδης, Θεόφιλος Βερνέζης, Δημήτρης Διακάκης, Μίλτος Παπαποστόλου, Στέφανος Δεμίρης, Λάκης Εμμανουηλίδης, Αλέκος Σοφιανίδης, Κώστας Νεστορίδης, Ανδρέας Σταματιάδης, Χρήστος Άμπος.
ΑΠΕ - ΜΠΕ
