Οι «ερυθρόλευκοι» είναι το φαβορί και θέλουν να κατακτήσουν το τρόπαιο για 26η φορά ενώ η Ξάνθη διεκδικεί το πρώτο τρόπαιο της ιστορίας της.
Να σημειωθεί πως ο θεσμός έφτασε φέτος τα τα 83 έτη ζωής. Μια διοργάνωση, που στο παρελθόν πέρασε από... σαράντα κύματα μέχρι να επιβιώσει. Άλλωστε, μόνο τις 72 φορές διεξήχθη τελικός και τις 71 απονεμήθηκε Κύπελλο.  Το ένα μάλιστα... ετεροχρονισμένα! Κάτι το μειωμένο ενδιαφέρον των πρώτων ετών, που οδήγησε στη διακοπή του από το 1933 έως το 1938, κάτι η Κατοχή αμέσως μετά, κάτι οι άγριες κόντρες Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού, που οδήγησαν σε ματαίωση δύο τελικών, και να πώς τα δέκα χρόνια από τα 83 του θεσμού είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Απ' όλα είχε ο "μπαχτσές" κατά το παρελθόν. Ακόμη και απονομή στο... κορώνα-γράμματα!

Η παράδοση του Ολυμπιακού
με ομάδες της περιφέρειας
 
Η Ξάνθη, που μετέχει φέτος για πρώτη φορά σε τελικό, έγινε η 7η ομάδα της περιφέρειας (εκτός Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πειραιά) που πετυχαίνει κάτι τέτοιο. Ο Ολυμπιακός θα βρεθεί για 7η φορά αντιμέτωπος σε τελικό με μια επαρχιακή ομάδα και έχει την παράδοση με το μέρος του σε απόλυτο βαθμό, αφού και τις έξι προηγούμενες φορές αναδείχθηκε νικητής. Μάλιστα οι πρώτες τρεις φορές ήταν με τον ίδιο αντίπαλο, την Δόξα Δράμας και τελευταία πρόπερσι με τον Αστέρα Τρίπολης. Συγκεκριμένα:
1954: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ 2-0
1958: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ 5-1
1959: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ 2-1
1963: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΠΙΕΡΙΚΟΣ 3-0
1990: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΟΦΗ 4-2
2013: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ 3-1 (παράταση)

Αξιοσημείωτα των τελικών

- Στα 83 χρόνια του θεσμού, σε τελικό έχουν αγωνιστεί 18 ομάδες (η Ξάνθη θα γίνει η 19η) και το τρόπαιο έχουν κατακτήσει οι 11 από αυτές.
- Τρεις φορές κατά τα παρελθόν χρειάστηκε να γίνει επαναληπτικός αγώνας, καθώς δεν υπήρχε τότε η διαδικασία των πέναλτι, όταν τελείωνε ισόπαλη και η παράταση. Το 1933 (Εθνικός-Άρης), το 1952 (Ολυμπιακός-Πανιώνιος) και το 1960 (Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός). Άλλη μία φορά, το 1949 (ΑΕΚ-Παναθηναϊκός), ο πρώτος αγώνας είναι σαν να μην έγινε ποτέ, αφού διεκόπη στην παράταση (0-0) επειδή είχε νυχτώσει και δύο εβδομάδες αργότερα ξανάγινε από την αρχή.
- Το 1962 διεκόπη ο επεισοδιακός τελικός Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός στην παράταση (0-0) επειδή, λόγω των απανωτών καθυστερήσεων, είχε πλέον νυχτώσει, και δεν επαναλήφθηκε ποτέ, οπότε δεν υπάρχει κυπελλούχος εκείνη τη χρονιά, ενώ το 1964 διεκόπη ο ημιτελικός των δύο ομάδων, πάλι στην παράταση (1-1), λόγω εισβολής των φιλάθλων στον αγωνιστικό χώρο. Τότε δεν απονεμήθηκε ο τίτλος, ωστόσο πολλά χρόνια αργότερα η ΕΠΟ αναγνώρισε αυτό το τρόπαιο στην ΑΕΚ, η οποία είχε προκριθεί στον τελικό αποκλείοντας τον Πιερικό.
- Το 1969 έγινε το... ανεπανάληπτο. Ο τελικός Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός έληξε ισόπαλος και στην παράταση (1-1) και τότε δόθηκε επί τόπου εντολή ο νικητής να αναδειχθεί στο «κορώνα-γράμματα»! Ο διαιτητής έστριψε το νόμισμα κι αυτό έβγαλε κυπελλούχο τον Παναθηναϊκό.
- Το 1970 ο τελικός έγινε για πρώτη φορά εκτός Αθηνών, συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη (Άρης-ΠΑΟΚ). Ωστόσο το 1933 είχε γίνει τελικός στη Θεσσαλονίκη (Άρης-Εθνικός), μόνο που είχε λήξει ισόπαλος (2-2) κι έτσι επαναλήφθηκε στην Αθήνα, οπότε και αναδείχθηκε κυπελλούχος ο Εθνικός. Το 2005 ο τελικός διεξήχθη στην Πάτρα και ήταν η πρώτη φορά που έγινε εκτός Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, ενώ τα επόμενα χρόνια θα ακολουθήσουν το Ηράκλειο (2006) και ο Βόλος (2007).
- Το 1970 ο Άρης έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο και δεν ήταν αθηναϊκή (Παναθηναϊκός, ΑΕΚ) ή πειραϊκή (Ολυμπιακός, Εθνικός). Εκείνος ο τελικός (Άρης-ΠΑΟΚ 1-0) ήταν ο πρώτος που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.
- Από το 1970 έως και το 1974 ο ΠΑΟΚ εμφανίζεται και στους πέντε τελικούς, ενώ κατακτά το τρόπαιο δύο φορές. Μέσα στη δεκαετία του '70 θα παίξει συνολικά σε επτά τελικούς.
- Η περίοδος 1982-1995 ανήκει στον Παναθηναϊκό, καθώς έπαιξε σε εννιά τελικούς και νίκησε σε όλους. Όμως το 1997, το 1998 και το 1999 εμφανίστηκε διαδοχικά στους τελικούς, αλλά τους έχασε και τους τρεις.
- Η ΑΕΚ δημιούργησε ένα δικό της σερί παρουσιών σε τελικούς την τετραετία 1994-1997 και κέρδισε τους δύο τελευταίους.
- Το 1954 η εκπληκτική τότε Δόξα Δράμας του Τάκη Λουκανίδη, του Αντώνη Γεωργιάδη και του Παύλου Γρηγοριάδη, έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που έφτασε στον τελικό. Μάλιστα το επανέλαβε αυτό άλλες δύο φορές στα τέλη της δεκαετίας του ΄50 (1958 & 1959). Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν ο Πιερικός, η Καστοριά, η Λάρισα, ο ΟΦΗ, ο Αστέρας Τρίπολης και τώρα η Ξάνθη.
- Το 1980 η Καστοριά, με αρχηγό τον Γιώργο Παράσχο, έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο. Ακολούθησαν αργότερα η Λάρισα και ο ΟΦΗ.
- Την τετραετία 1982-1985 η Λάρισα έπαιξε στους τρεις από τους τέσσερις τελικούς και κατέκτησε το τρόπαιο την... τρίτη και φαρμακερή, με το επιβλητικό 4-1 επί του ΠΑΟΚ. Στους δύο προηγούμενους είχε ηττηθεί από τον Παναθηναϊκό. Σ΄ αυτόν που δεν έπαιξε ήταν το 1983 (ΑΕΚ-ΠΑΟΚ 2-0) και ήταν ο πρώτος τελικός που διεξήχθη στο ΟΑΚΑ.
- Ο πρώτος τελικός που κρίθηκε στην παράταση ήταν το 1949 (ΑΕΚ-Παναθηναϊκός), με νικήτρια την ΑΕΚ. Ακολούθησε ο τελικός του 1995 με το ίδιο ζευγάρι, αλλά με νικητή τον Παναθηναϊκό και δύο πρόσφατοι με φιναλίστ τον Ολυμπιακό, κόντρα στον Ατρόμητο το 2012 και κόντρα στον Αστέρα Τρίπολης το 2013 και με νικήτρια και τις δύο φορές την πειραϊκή ομάδα.
- Ο πρώτος τελικός που οδηγήθηκε στα πέναλτι ήταν το 1974, με νικητή τον ΠΑΟΚ κόντρα στον Ολυμπιακό. Ακολούθησαν οι τελικοί το 1976 με νικητή τον Ηρακλή πάλι κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1987 με νικητή τον ΟΦΗ κόντρα στον Ηρακλή, το 1988 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1994 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στην ΑΕΚ, το 1997 με νικήτρια την ΑΕΚ κόντρα στον Παναθηναϊκό και το 2009 με νικητή τον Ολυμπιακό κόντρα στην ΑΕΚ.
- Στον τελικό του 2009 ανάμεσα στον Ολυμπιακό και την ΑΕΚ, εκτελέστηκαν 34 πέναλτι μέχρι να αναδειχθεί νικητής (εύστοχα ήταν τα 29) κι αυτό είναι ρεκόρ στην ιστορία της διοργάνωσης, καθώς ξεπέρασε τα 32 που είχαν εκτελεστεί την περίοδο 1985-86 στην αναμέτρηση Αναγέννηση Γιαννιτσών-ΠΑΟΚ 1-1. Τότε το σκορ των πέναλτι πήγε 15-16, δηλαδή ήταν όλα εύστοχα εκτός από το τελευταίο που έχασαν τα Γιαννιτσά και αποκλείστηκαν. Για πρώτη φορά η διαδικασία των πέναλτι εμφανίστηκε την περίοδο 1971-72.
- Πέντε φορές διεξήχθησαν τελικοί με το ίδιο ζευγάρι για δύο συνεχόμενες χρονιές. Τη διετία 1948-1949 Παναθηναϊκός-ΑΕΚ (πήραν από ένα τρόπαιο), το 1958-1959 Ολυμπιακός-Δόξα Δράμας (ο Ολυμπιακός νίκησε και στους δύο), το 1968-1969 Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός (πήραν από ένα τρόπαιο), το 1973-1974 Ολυμπιακός-ΠΑΟΚ (πήραν από ένα τρόπαιο) και το 1994-1995 Παναθηναϊκός-ΑΕΚ (ο Παναθηναϊκός νίκησε και στους δύο). Ουδέποτε έχει γίνει αυτό για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.
- Τη διετία 1991-1992 ο τελικός του Κυπέλλου ήταν διπλός, με νικητές τον Παναθηναϊκό επί του Αθηναϊκού και τον Ολυμπιακό επί του ΠΑΟΚ. Το "πείραμα" δεν θεωρήθηκε πετυχημένο και έτσι επανήλθε ο μονός τελικός.
- Η μεγαλύτερη σε έκταση νίκη σε τελικό είναι αυτή που πέτυχε η ΑΕΚ επί του Απόλλωνα Αθηνών με 7-1 το 1996. Τα περισσότερα γκολ (8) έχουν σημειωθεί, πέρα από αυτόν τον τελικό, στον πρώτο τελικό της ιστορίας το 1932 (ΑΕΚ-Άρης 5-3), σ' αυτόν το 1976 (Ηρακλής-Ολυμπιακός 4-4, αλλά στην παράταση) και το 2009 (Ολυμπιακός-ΑΕΚ 4-4, επίσης στην παράταση).
- Ο μοναδικός τελικός στην ιστορία του θεσμού, στον οποίο δεν σημειώθηκε γκολ, ούτε στην παράταση (0-0), ήταν αυτός του 1997 ανάμεσα στην ΑΕΚ και τον Παναθηναϊκό. Η Ένωση επιβλήθηκε στα πέναλτι (5-3).
 
Τα ρεκόρ του Μπάγεβιτς
και του Σαργκάνη

Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς ως ποδοσφαιριστής έχει κατακτήσει μόνο μία φορά το Κύπελλο Ελλάδας (1978), ωστόσο ως προπονητής πέτυχε ένα μοναδικό ρεκόρ. Έγινε ο πρώτος που οδήγησε σε τελικό τέσσερις διαφορετικές ομάδες, την ΑΕΚ, τον Ολυμπιακό, τον ΠΑΟΚ και τον Άρη. Ουδείς άλλος έχει να επιδείξει τέτοιο επίτευγμα. Μάλιστα, έχει κατακτήσει το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Άρη), κάτι που επίσης είναι ρεκόρ.
Ο Νίκος Σαργκάνης είναι ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που έχει παίξει σε τελικό Κυπέλλου Ελλάδας με τέσσερις διαφορετικές ομάδες, την Καστοριά, τον Ολυμπιακό, τον Παναθηναϊκό και τον Αθηναϊκό και κατέκτησε το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Αθηναϊκό).
 

Τα γκολ των τελικών

- Συνολικά στους τελικούς του Κυπέλλου Ελλάδας έχουν σημειωθεί 241 γκολ. Από αυτά τα 234 τα έχουν πετύχει 151 παίκτες, τα 5 ήταν αυτογκόλ και τα 2 ήταν "χάρτινα" της ΑΕΚ στον τελικό του 1966, που νίκησε χωρίς αγώνα.
- Ο Ηλίας Ηλιάσκος της ΑΕΚ πέτυχε το 1932 το πρώτο γκολ στην ιστορία των τελικών του Κυπέλλου Ελλάδας, ο Γιώργος Δαρίβας του Ολυμπιακού το 50ο το 1953, ο Αχιλλέας Ασλανίδης του ΠΑΟΚ το 100ο το 1974, ο Χρήστος Δημόπουλος του Παναθηναϊκού το 150ο το 1988 και ο Τζιοβάνι Σίλβα Ντε Ολιβέιρα του Ολυμπιακού το 200ο το 2002.
- Ο πρώτος παίκτης που σκόραρε με δύο διαφορετικές ομάδες σε τελικό Κυπέλλου ήταν ο Αλέκος Χατζησταυρίδης, το 1939 με την ΑΕΚ και το 1947 με τον Ολυμπιακό. Έκτοτε ακολούθησαν άλλοι πέντε, ο Βαγγέλης Κουσουλάκης με Ηρακλή και Ολυμπιακό, ο Γρηγόρης Χαραλαμπίδης με Παναθηναϊκό και ΟΦΗ, ο Βαγγέλης Βλάχος με ΑΕΚ και Παναθηναϊκό, ο Δημήτρης Ναλιτζής με Πανιώνιο και ΠΑΟΚ και ο Μιχάλης Κωνσταντίνου με Παναθηναϊκό και Ολυμπιακό.
- Ο Γιώργος Σιδέρης του Ολυμπιακού είναι ο παίκτης που έχει πετύχει τα περισσότερα γκολ σε τελικούς Κυπέλλου (6). Άλλοι τρεις ποδοσφαιριστές έχουν πετύχει από 5, εκ των οποίων οι δύο του Ολυμπιακού, ο Γιώργος Δαρίβας και ο Κώστας Πολυχρονίου, και ο ένας του Παναθηναϊκού, ο Δημήτρης Σαραβάκος.
- Τα πέντε αυτογκόλ σε τελικούς Κυπέλλου έχουν σημειώσει οι Οικονόμου του Άρη το 1932, Δαμανάκης του ΠΑΟΚ το 1981, Γκαλίτσιος της Λάρισας το 1984, Μανωλάς της ΑΕΚ το 1994 και Βλάνταν Ίβιτς της ΑΕΚ το 2006.
Πηγή: ΑΠΕ